Panteon Plemion Lechickich

Jasz - niebiański bóg Polan - Najbardziej tajemniczy z Bogów dawnych Polaków: niebiański Jassa, a właściwie Jasz lub Jasza. Czy setki lat nowej wiary zdołały zatrzeć pamięć o nim? Na ile skutecznie? Po blisko połrocznych pracach i wielu, często gorących dyskusjach, prezentujemy pierwsze plony naszych poszukiwań.

Materiały zebrali i opracowali: Grzegorz Niedzielski, Kazimierz Perkowski i Wojciech Jóźwiak.

Jaś odnaleziony (część pierwsza) - Jaś, Jasiek, Jasień, Jach, Jasz to znane wszystkim imię. Dziś jednak mało kto już pamięta, że Jaś to również niezwykle istotna, a nawet pierwszoplanowa postać w polskich wierzeniach ludowych. Z kolei Jasza/Jasz lub Jaśa, Jasa, Jesza to bóg, w tym gromowładca wzmiankowany w szeregu źródeł jako rodzimy dla wierzeń staropolskich. W znanych nam obecnie źródłach odnotowany po raz pierwszy w Postylli Koźmińczyka z roku 1405. Czy zatem ludowego herosa Jasia i staropolskiego boga Jasza może coś łączyć? Czy w jakimś zakresie mamy tu do czynienia z jedną i tą samą postacią? Zapraszamy do lektury kolejnych części opracowania autorstwa Kazimierza Perkowskiego.

Jaś odnaleziony (część druga) - W tej części cyklu wskazane zostają - w oparciu o konkretne zapisy etnograficzne - cechy uraniczne przypisywane ludowej postaci Jasia, w tym tak spektakularne jak gromowe, deszczowe i księżycowe. Obraz ten uzupełnia powszechne postrzeganie Jasia jako wędrującego herosa, a nawet unoszącego się w przestworzach wojownika. Wszystko to w oparciu o niegdyś powszechnie, a obecnie niemal zapomniane polskie pieśni i wierzenia ludowe.

Jaś odnaleziony (część trzecia) - Ludowy Jaś wśród bogów, czartów i czarownic, a do tego na Łysej Górze? Trzecia część cyklu to przede wszystkim przykłady wierzeń lokujących polskiego Jasia - co dziś może wydawać się zaskakujące - w towarzystwie bóstw i istot nadprzyrodzonych.

Jaś odnaleziony (część czwarta) - Zapraszamy do lektury czwartej części cyklu "Jaś odnaleziony", w którym - pośród szeregu kolejnych skojarzeń słowiańskich i europejskich - na plan pierwszy wysuwają się tym razem rosyjski Jasza/Jaszer oraz celtycki Esus. W niniejszym odcinku mowa będzie o pierwszym z wymienionych. Warto zauważyć, że w Polsce jest to postać właściwie nieznana. Tymczasem zważywszy na liczne analogie do polskiego Jasia czy gromowładnego Jowisza-Jeszy (z przekazu Jana Długosza), wątek Jaszera wydaje się być szczególnie ciekawy.

Postylla Łukasza - najstarsze źródło historyczne (1405-1410) wymieniające z imienia bóstwa dawnych Polaków, w tym Jasza (łac. Yassa). Źródło odkryte dopiero w roku 1979, a do roku 1999 właściwie ignorowane przez badaczy, kiedy to należne mu miejsce przywraca prof.Leszek Kolankiewicz. Do tekstu dodano komentarze oraz tabele systematyzujące najstarsze źródła polskie.